1. Het onderwerp bespreekbaar maken

Waarom zijn frisse blikken belangrijk? Op verschillende niveaus kan daarover doorgepraat worden. Uiteraard bij degenen met een frisse blik (1.1), maar ook bij de ambtelijke leiding van bijvoorbeeld een ministerie (1.2). Voor permanente aandacht voor frisse blikken is ruimte nodig. En ruimte impliceert draagvlak. Hier volgen enkele ideeen om de blik op frisse blikken te vestigen en draagvlak bij de top te bewerkstelligen.

1.1 Introductiedag
Een discussie over het boekje “Blikschade” tijdens een introductiedag kan de volgende vorm krijgen (duur: ca. 45 min. – 1 uur):
- Discussie over het belang van een frisse blik. Hierbij kan gevraagd worden wat mensen heeft aangesproken in “Blikschade”, wat ze herkend hebben en wat ze als de rode draad beschouwen.
- Waar verbazen jullie je over bij de overheid? Wat is jullie opgevallen in de eerste weken?
- Vanuit de frisse blik: hoe omschrijf je de cultuur van je organisatie (dit kan op een creatieve manier gedaan worden door te vragen naar welke dierenmetafoor op de organisatie van toepassing is en waarom)?
Vervolgens een actie:
- Inventariseer met jouw frisse blik wat er in jouw team op het gebied van cultuur en werkwijze opvalt. Dit kan weer in een “rondje”. Maar ook in groepjes een top-drie opstellen in een beperkte tijd kan goede resultaten opleveren.
- Formuleer een persoonlijke doelstelling. Wil je een ergernis onder de aandacht brengen? Wil je een probleem oplossen? Wat ga je doen en hoe ga je het doen? Bedenk een concrete actie en maak de doelstelling SMART.
- Breng na afloop de resultaten van deze discussie in je eigen team ter sprake.

1.2 Aan de top
Maak in een gesprek duidelijk waarom (ruimte voor) frisse blikken belangrijk is. Kom met (harde) cijfers (bijvoorbeeld over de verhouding jonge ambtenaren binnen de organisatie en “ouderen”) en met concrete voorbeelden. Hebben nieuwkomers slimme oplossingen aangedragen voor problemen binnen de organisatie? Om input te genereren voor zo’n gesprek, zie ook 1.3 en 2.1.

1.3 Exitgesprekken
Inventariseer waarom mensen de overheid verlaten. Vinden ze de cultuur bij de overheid vervelend? Hebben ze het idee dat er te weinig met hun ideeën wordt gedaan? Of gaat het om andere aspecten? Hoe het ook zij, uit exitgesprekken kunnen veel kritische blikken op de organisatie worden gehaald. Houd exitgesprekken en maak de resultaten breed kenbaar. Dit kan dienen als input voor een gesprek met het management en kan draagvlak creëren voor ruimte voor frisse blikken.

1.4 Column
Zet bijvoorbeeld een column met de “Frisse blik van de maand” in organisatiebladen. Als er n.a.v. de frisse blik al acties is ondernomen, probeer dan op de resultaten in te gaan. Draag successen uit en richt je bij minder gelukte projecten op de rol die het kan spelen in het vinden van een andere oplossing.

1.5 Een korte lijn
Haal een dossier uit de lijn. Laat een nieuwe medewerker aan dit dossier werken. Over dit dossier is hij/zij alleen en direct verantwoording verschuldigd aan zijn/haar DG of SG.

1.6 Meeloopdag
Laat nieuwe medewerkers eens een dag met een SG/pSG/DG/gemeentesecretaris of andere hoge ambtenaar meelopen. Op die manier bereiken hun frisse blikken het management direct!