2. Ruimte bieden aan frisse blikken

Frisse blikken zijn er altijd, maar worden vaak niet eens uitgesproken. Hoe biedt je frisse blikken de ruimte, zodat er vervolgens ook echt iets mee gedaan kan worden?

2.1 Workshop frisse blikken
Hieronder volgt een voorbeeld van een workshop die erop gericht is om frisse blikken te verzamelen en daaraan acties te verbinden. De workshop bestaat uit drie delen: problemen bepalen (a), oplossingen verzinnen (b) en oplossingen uitwerken (c).

(a) Benodigdheden: kookwekker, sheets, stiften. Duur ca. 1 uur. Aan de hand van een aantal vragen (waaraan heb je je geërgerd? Wat zou je direct veranderen als je een dag SG zou zijn? Wat valt je op aan je collega’s? etc.) ervaringen verzamelen. Laat groepjes van 3 à 4 mensen ca. 3 minuten ideeën en ervaringen spuien bij een vraag en daarna naar de volgende vraag doorschuiven. Laat ieder groepje (of 1 persoon daarvan) één sheet kort presenteren om aan de hele groep de uitkomst van deze ronde te ontsluiten. Geef vervolgens de mogelijkheid om de ervaringen/wensen op de sheets te beoordelen/waarderen. Dit kan bijvoorbeeld door elke deelnemer 4 stickertjes te geven, die hij/zij bij de voor hem/haar belangrijkste punten kan plakken.

(b) Aansluitend hierop kan actie worden ondernomen: er zal inzicht zijn verkregen in de grootste ergernissen/problemen. Kies de 2 of 3 grootste ergernissen en laat er in groepjes nagedacht worden over manieren om de achterliggende problemen (ten dele) te bestrijden/op te lossen. Zoek in literatuur en op internet naar creatieve brainstormtechnieken. Alles mag! Geen idee is te gek. Aansluitend wordt er een selectie gemaakt. Dit kan weer met stickertjes, maar ook op een andere manier (laat bijv. ieder voor het idee gaan staan dat hij/zij écht goed vindt!).

(c) De leukste en beste ideeën kunnen in een vervolgsessie uitgewerkt worden (bijv. in tweetallen). Hierbij kan een wedstrijdelement het allemaal wat spannender maken. Je kunt dit gedeelte beëindigen met een “ideeënveiling” of mensen laten stemmen voor het beste uitgewerkte idee en dit dan belonen met een prijsje. Met dit idee moet men dan vervolgens ook echt aan de slag gaan!Resultaten (ergernissen/problemen/oplossingen) kunnen aan bijvoorbeeld een directeur of SG worden aangeboden. Het is belangrijk om “afschuiven” te vermijden: wat kunnen degenen met de frisse blik zélf doen? Waarvoor hebben ze de hoge ambtenaren nodig? Kan een concrete afspraak worden gemaakt? Verbindt een hoge ambtenaar zich aan een project?

2.2 Een wilde eend in de bijt
Laat eens een buitenstaander meelopen en zijn frisse blikken op omgangsvormen en inhoud van het werk tonen. Bij BZK is dit onlangs gedaan door een groep jongeren (Jeugdraad), die een middag lang werknemers hebben geïnterviewd en aan het einde van de dag hun bevindingen én aanbevelingen met het hele Ministerie hebben gedeeld. Het kan ook op een andere schaal: een ochtend uitwisseling met een collega.

2.3 De blikvanger & de mentor
Iemand kan per afdeling, verdieping, etc. optreden als blikvanger: heb je een goed idee – hoe gek ook -, dan kun je dat bij deze persoon kwijt. De blikvanger kan als een spil fungeren en gelijkgestemden met elkaar in contact brengen en/of ideeën onder de aandacht van het management brengen. Een mentor kan in een mentorenoverleg opvallende ervaringen en ideeën van zijn/haar pupillen naar voren brengen en samen met andere mentoren overzien “wat er leeft” en waar iets aan gedaan zou moeten worden. Ook een mentor kan als spil tussen betrokkenen onderling en/of management fungeren.

2.4 De frisse blikkenpool
Maak een frisse blikkenpool (bijv. van mensen die maximaal 1 jaar in dienst zijn). Geef ze tijd en budget om nieuwe dingen te doen binnen de organisatie.

2.5 Het jaarclubje
Maak jaarnetwerken van nieuwkomers (een soort intervisie/leerkring) en geef dit netwerk de kans om zich te ontwikkelen. In het onderwijs is het bijvoorbeeld gebruikelijk dat nieuwe docenten door hun eveneens nieuwe collega’s gevolgd worden. Soms lopen ze bijv. een aantal lessen met de nieuwe docent mee en structureel worden ervaringen uitgewisseld. Waarom gebeurt dit niet bij vele andere overheidsorganisaties? Een mentor kan hierin een trekkende rol spelen.